rayar

Hacer rayas. G. áfiuha / afiura I. draw lines on M. dikaia Ta. raraunin To. plat’üjü

rayo

Chispa eléctrica entre dos nubes. Ch. k’ajk’ir G. labirihaniga / labîchagun I. lightning M. imyula P. wãwã Ta. lipwi To. cocoy pla nasa

raza

Casta. Ch. morwa’r o’nyan G. néchanu I. breed / race M. nissan bani Ta. ransa

razón

Facultad de pensar con razonamiento. Ch. b’ijnwa’nb’utz G. seinsi / irichaü I. reason M. raid pali / kunin apu P. amenchka Ta. kulwi dakawi To.

razonar

Pensar. Ch. k’anpesb’ijnun G. arichada I. reason M. wan dahra walaya P. amenchkwa Ta. kulawi talwi To. ’ots’onca

reaccionar

Responder a un estímulo. Ch. k’ek’wa’rir G. aunaba / amufuni I. react M. bukudwi taki waya Ta. ayauwi To. ’ücj jin jelela mijin

real

Con existencia verdadera. Ch. erach G. inarüni I. real M. kasak pali P. yar Ta. ramh sak ki To. t’ücj

realizar

Efectuar. Ch. chempayaj G. adüga / agunfulira I. carry out M. daukaya P. kâ a Ta. wat yamnin To. lamajay

reanudar

Continuar lo interrumpido. Ch. chenpa otroyajr G. agiribudagua / águyugua I. resume M. kli plis walara waya P. wárka ka Ta. wat yulnin

rebajar

Disminuir el precio. G. aleiragüda / areiragüda I. lower M. praiska mayara alahbaya P. aoh mònók Ta. sipar lakwi To. tsjicj lyawun nt’a